Su Topu

Eğer etkili hücum yapabilen bir çakılı oyuncu varsa bu durumda topun en yakın oyuncudan çakılı oyuncuya aktarılması önem kazanır. Ancak etkili oynayan bir çakılı oyuncusu olmadığı durumlarda topun mutlaka 2 metre dolaylarına indirilmesi ve bunun hücum süresi olan 30 saniye zaman süresi içerisinde en kısa sürede yapılması gerekir. Eğer takım oyuncuları topun 2 metreye yakın olan bölgeye indirilmesini sağlayamıyorlarsa bunun çözümünü 1 ve 5 pozisyonunda oynayan sporcuların 2 metre çizgisine yakın olarak yerleşmeleri ve burada saha yan çizgileri ile kendileri arasına top beklemeleri ile çözebilirler. Bu pozisyonda oynayan sporcular topu aldıktan sonra çakılı pozisyonunda oynayan sporcuya da topu aktarmakta daha rahat durumdadırlar. Bir diğer çözüm ise 1 ve 5 durumunda oynayan sporcuların yandan çakılı oyuncu pozisyonuna doğru hareketlenmeleri ile sağlanabilir.

Savunma anlayışı adama adama şeklinde değil de alan savunması olarak uygulanıyorsa da durum çok farklı değildir. Bu durumda hızlı hücumdan gol yememek için en dışarıdaki oyuncunun pas vererek 2 metre çizgisine doğru yüzerek hareketlenmesi önemlidir. Savunma disiplinine göre topun uygun zamanda 2 metre çizgisi bölgesine pas verilmesi ya da zamana dikkat ederek uygun zamanda şut olarak kullanılması gereklidir. Burada şut mutlaka gol için atılmak zorunda değildir. Uygun durumda değilse şutu atan sporcunun korner olması için de uzak yüksek köşeye şut atarak takımına yeni bir akın kazandırması önemlidir.

Ayrıca set oyunda iç bölgeden yani kaleye yakın alandan gol yememek önemlidir. Bu kaleye yakın alan antrenörün yorumuna göre değişir ancak genellikle çakılı oyuncu bölgesinden ve kalenin karşısında kalan 2-4 metre arasındaki bölgeden karşı takımın gol atmasının engellenmesi önemlidir. Bu bölgeden gol atılmasının önlenmesi için kaleye yakın bölgede karşı takım oyuncularının mutlaka rahat şut ve pas yapmasının engelleneceği bazı önlemler almak gereklidir. Çakılı oyuncudan ve bu bölgeden gol yenilmesi yerine savunma oyuncusunun golü engellemek için atılması veya penaltı yapması daha uygun olacaktır. Belli bir sutopu oyun disiplini almış takımlar hızlı hücum ve sette çakılıdan gol yemezler. Bu takımlara karşı oynayan takımların gole giden pozisyonları ya 6-5 adam fazla oyunlardan ya da penaltılardan kaynaklanır. Çok az setten gol olanağı bulabilirler.

Genç ve A takım düzeyinde takım oluştururken takım sporcularının oluşumu için özellikli sporcular ve diğer hızlı yüzen sporcuların dengeli dağılımının sağlanması gereklidir. Bu amaçla 13 kişilik bir takımın iki sporcusu kaleci özellikli sporcu, iki oyuncusu çakılı özellikli oyuncu, iki ya da üç oyuncusu ise çakılı savunma özellikli oyuncu olarak takım içinde yer almalıdır. Diğer sporcular ise takımın hızlı sporcuları olmalı ve bunlara “driver”-“sprinter” denilebileceği gibi Türkçe bir tanım olarak da (kaleci-çakılı-çakılı savunma gibi) sürücü oyuncu denilebilir. Bu oyuncular özelikle hızlı hücumlarda oyunu hızlı şekilde sürükleyerek hücuma taşırlar ve “fazla” pozisyonlarda takımın gol olanaklarını çoğaltırlar. Hızlı hücum oyununda takımın özellikli oyuncularından çakılı oyuncusu yerini bir an önce alamayabilir. Genellikle bu pozisyonda oynayan sporcular gelişmiş fizik yapıda sporcular oldukları için hızlı sporcular kadar çabuk hücum alanına ulaşamayabilirler. Bu nedenle sürücü özelikli sporcuların oyunu bir an önce iki metre çizgisine doğru ve hücum alanını genişleterek yüzmeleri önemlidir. Genel prensip olarak hücuma giderken alan genişleterek, savunmaya dönerken de alan daraltarak yüzmek gereklidir. Bu gibi hızlı hücumlarda iyi şut atan bir solak oyuncu yoksa takımın kaleden çıkan topu oyunun hücumdaki sağ tarafındaki en ilerideki oyuncuya aktarması daha yararlı olur. Burada duvar ile oyuncu arasına atılacak bir topun elde kalması için daha kolay mücadele olanakları vardır. Eğer iyi solak oyuncu takımda varsa ve hızlı bir oyuncu ise oyunun hücuma göre sol tarafına top atılarak başlanılabilir. Ancak çoğu antrenör oyunun sağ tarafından atılan bir pas ile hızlı hücuma yönelmeyi yeğlemektedir.

Setten gol yemeden oynamanın ya da sette savunmanın yapıldığı kaleye yakın bir bölgeden gol yememenin öğrenilmesi için takım oyuncularının gerekirse golü engellemek için 20 sn cezası almaları konusunda bilinçlendirilmeleri gereklidir. Golü engellemek için bu gibi cezaların alınması ya da penaltıya neden olunmasının öğretilmesi sutopu konusunda genel bir kültür olarak benimsetilmelidir.

Set hücumda ise oyunu karşı takımın savunma anlayışına göre planlamak gereklidir. Savunma anlayışı alan savunması temelinde ise uygun pozisyon bularak topun çakılı oyuncuya indirilmesi hedeflenmelidir. Bu gibi durumlarda genellikle çakılı sporcunun etkinliği ile ilgili bir değerlendirme söz konusu olur. Çakılı oyuncunun gelen topu kaybetmesi, hücum faul yapması, savunmasına 20 saniye cezası aldırması ya da penaltı yaptırması ve şut atması, şuttan gol kaydetmesi ile etkinliği hakkında bazı değerlendirme sonuçları ortaya konulabilir.

Adam fazla hücum ve adam fazla savunma oyunları için söylenmesi gerekenler daha karmaşık olabilir. Ancak şu bilinmelidir ki her takımın adam fazla hücum ve adam fazla savunma oyun anlayışında temel birkaç ya da en az bir takıma özel uygulaması olmalıdır. Hücum anlayışı için birkaç örnek vermemiz gerekli ise; iyi bir solak oyuncu varsa ona şut attırmak, iyi şut atabilen oyuncuları varsa onlara şut attırabilmek, iyi yükselebilen sporcular varsa direk diplerine onları yerleştirerek buralara pas geçirebilmek gibi fikirlerin olması gereklidir. Savunma olarak bu gibi adam fazla durumlarda ( man-up, 6-5 ) yapılacaklar da karşı takımın hücum özelliklerine göre düzenlenmesi gereken savunma anlayışları şeklinde planlanmalıdır.

Adam fazla savunma anlayışında ( 6-5 savunma ) hücum oyuncularının 3*3 yerleşimi ya da 4*2 yerleşimi ayırımına bakılmaksızın savunmada 2 metre çizgisi üzerinde 3 ve dışarıda 2 olmak üzere genel bir yerleşim alışkanlığı vardır. Burada antrenörün savunma anlayışına göre değişmekle beraber genel olarak direk diplerindeki oyuncuların gol atmamasını sağlamak gibi bir ana prensip edinilmesi gereklidir. Bu nedenle hücum yapan takımın amacı da direk diplerine pas vererek buradan gol atabilmek olacaktır. Adam fazla savunmada hem istatistik olarak daha düşük oranda gol şansı olan dış alandan şut atılmasını sağlamak hem de direk diplerinden gol yemeden savunma yapmak olumlu sutopu davranışı yönünde değerlendirilir.

Bu genel özellikler nedeniyle spora yeni başlayan sporcuların aşama aşama öğrenmesi gereken davranış özellikleri sırasıyla;

Hızlı hücumdan gol yememek

Sette iç bölgeden özellikle çakılı oyuncudan gol yememek

Karşı takıma 6-5 ve penaltı dışında gol şansı vermemek ve bu amaçla gol olmasını engellemek için gerekirse savunmada 20 saniye cezası almak ya da penaltıya sebep olmak

Adam fazla hücum yapan takıma karşı savunmada direk diplerinden gol şansı vermemek

Dışarıdan gelecek şutlar için adam fazla savunma durumunda uzun süre boş kalmasını engelleyerek ve hareket ederek savunma açıklarını kolay görmesine engel olarak savunma yapmaya çalışmak

Olarak özetlenebilecek savunma anlayışlarıyla oyun oynanması önemlidir.

Buna karşılık olarak da hücum anlayışlarında bu özelliklerin tersi yönünde özellikler geliştirerek gol olanakları sağlamak önemlidir.

Ayrıca coaching yönetimi için “time-out” yani mola kullanımı sağlanmıştır. Bu molaların kullanımı her çalıştırıcıya göre farklılık gösterse de çeşitli amaçlarla mola kullanılabilir;

Skordaki farkın açılarak galibiyetin sağlanması amaçlı olabilir,

Skordaki farkın açılmasına engel olunarak maça ortak olunmaya yönelik amaçlı olabilir,

Bozulan oyun disiplinini kontrol altına almak amaçlı olabilir,

Gerginleşen oyun atmosferini yatıştırmak amaçlı olabilir.

Az da olsa taktik amaçlı karşı takım topa sahip olduğunda onların gol atmasına engel olmak için mola alınabilir ve karşı takımın rahat top kullanması yerine penaltı atması sağlanabilir. Bu nedenle “son dakika içinde penaltı atışı kararı veren hakem takım çalıştırıcısına penaltı mı atacağını yoksa topu elde tutmak mı istediğini sorar” şeklinde bir uygulama kurallara eklenmiştir.

Son olarak sözünü etmek istediğim sporcuların karşısına maç ve çalışmalar ile ilgili tanımlanmış ve ölçülebilir eleştirilerle çıkılması gerekliliğidir. Sporcularımıza genellikle maç ile ilgili yorumlar yaparken sadece iyi veya kötü oynadıkları ya da başarılı ya da başarısız oldukları ile ilgili yorumlar değil ölçülebilir değerler vermemizde yarar olacaktır. Örneğin amaç hızlı hücumdan ve setten özellikle çakılı oyuncudan gol atılmasını engellemek ise bu durumda her maç için  kaç hızlı hücum golü yenildiği ve kaç sette çakılıdan gol yenildiği gibi bir istatistik oluşturarak bunun sporcular tarafından görülmesini sağlamak ile başlayabiliriz. Yine ilerleyen çalışmalara ek olarak sporcuların çalışmalarda neyi ne kadar doğru yaptıkları ve karşılığında ne kadar maç içi olumlu davranış geliştirdikleri ölçülebilir verilerle onlara gösterilebilir. Örneğin yüzme derecelerinin belli bir oranda gelişmesi ile hızlı hücumdan yenilen gol sayısının azalması gösterilebilirse olumlu davranış geliştirmeye yönelik ölçülebilir bir veri tabanı olabilir. Yine başka bir uygulama ile sporcuların çalışmalarda başarılı ve doğru pas ile doğru şut uygulamalarını çalışmalarda yapmaları ile maç içi top kayıplarının azalmasına yönelik maç içi verilerin onlara gösterilmesi ya da maç içi atılan şut sayısında ve gol yüzdesindeki gelişmeler onlara ölçülebilir değerler sunmak yönünden kullanılabilir.